เจ้าหลวงปิตุลา พ่อของเจ้าอนัญทิพย์ ถูกพี่ชายของเศกขระเทวีสำเร็จโทษ และยึดอำนาจ ตั้งตนเป็นเจ้าหลวงองค์ใหม่ เจ้าหลวงบูรพคามเป็นคนนิสัยกักขฬะ ตรงข้ามกับน้องสาวที่เป็นคนใจบุญสุนทาน ขี้สงสารโดยสิ้นเชิง เมื่อเจ้าอนัญทิพย์หมดอำนาจวาสนาลง ก็ถูกพวกเจ้านางอื่นๆ เยาะเย้ยว่า เป็นเจ้านางที่มีแม่เป็นเพียงแม่ค้านั่งตลาด เจ้าอนัญทิพย์แค้นใจมาก และคิดหาทางจะช่วงชิงบ้านเมืองให้กลับมาเป็นของตัวเองอีกครั้ง
เจ้าเมืองคุ้ม คนรักของอนัญทิพย์ เจ้าเมืองคุ้มสงสารเจ้าอนัญทิพย์ จึงสัญญาว่าจะเอาเมืองทิพย์คืนมาให้อนัญทิพย์ให้ได้ สุดท้ายก็สามารถเอาชนะได้ แล้วขึ้นเป็นเจ้าหลวงแทน โดยสัญญาว่าจะยกอนัญทิพย์เป็นพระมหาเทวี แต่ด้วยคำทัดทานของเจ้าสำเภางามผู้เป็นแม่ ว่าเจ้านางเศกขระเทวี ได้ตำแหน่งเป็นพระนางหน่อเจ้าแล้ว จึงจำเป็นต้องยก เจ้านางเศกขระเทวี เป็นพระมหาเทวีแทน ยิ่งสร้างความเจ็บใจให้กับเจ้าอนัญทิพย์มากขึ้นเป็นทวีคูณ
เมื่อเจ้าเมืองคุ้มเป็นใหญ่ เจ้าเมืองมีด ซึ่งเป็นเมืองขึ้นของเมืองทิพย์ จึงได้ยกเจ้านางตองนวลให้เป็นพระสนมอีกคนหนึ่ง นอกจากนั้น ตอนที่เจ้าเมืองคุ้มออกไปรบกับฝรั่ง ก็ถูกทำร้ายจนบาดเจ็บสาหัส แต่ยังโชคดี ที่ได้สาวชาวป่า ชื่อยอดพุ่มช่วยไว้ หลังจากนั้น เจ้าเมืองคุ้มก็รับมาเป็นเจ้านางอีกคน
ต่อมา เจ้านางทั้งหลายก็มีลูกกันทุกคน เจ้านางเศกขระ มีลูกสาว คือ ทองพญาพระนางหน่อเจ้า เจ้าอนัญทิพย์ มีลูกสาว 2 คน คือ เจ้านางปิ่นมณี พี่สาว กับ เจ้านางเรณุมาศ น้องสาว ซึ่งนิสัยต่างกันสิ้นเชิง คือ พี่ได้นิสัยมาจากแม่ อย่างเต็มเปี่ยม ส่วนน้องเป็นคนขี้สงสาร ขี้กลัว และหัวอ่อน
เจ้านางตองนวล มีลูกชายชื่อ ตองแปง เป็นคนไม่เอาไหน ขี้เหล้าเมาหยำเป ริมบึง มีลูกชายชื่อ เจ้าครองภพ ส่วนเจ้านางยอดพุ่ม มีลูกชายชื่อ เจ้าม่านฟ้า แต่ด้วยความกลัวอันตราย จึงลี้ภัยไปอยู่อีกเมืองหนึ่ง ซึ่งเป็นเพื่อนของเจ้าเมืองคุ้ม ฝากลูกชายไว้ให้ ส่วนตัวเองหนีไปบวชชี
เจ้าอนัญทิพย์วางแผนเตรียมให้ม่านฟ้าครองอำนาจแทน เพราะม่านฟ้า หลงรักเรณุมาศ สุดท้ายก็ทำสำเร็จ ด้วยความช่วยเหลือของบัวไหล ข้าไทคนสนิท วางยาเจ้าเมืองคุ้มจนอ่อนแอลง อนัญทิพย์จึงสวมรอย บงการทุกอย่างจนม่านฟ้าได้เป็นเจ้าหลวง โดยมีอนัญทิพย์คอยชักใยอยู่เบื้องหลัง
สุดท้าย อนัญทิพย์ก้อหาทางจัดการเศกขระเทวีจนได้ โดยการแกล้งทำสำนึกผิด หลอกคนอื่นว่าตัวเองเหนื่อยหน่ายชีวิต เลยอยากหันหน้าหาพระธรรม เลยหลอกเศกขระว่าเจอพระธาตุร้างบนเขา อยากชวนไปบูรณะด้วยกัน แล้วสุดท้าย ด้วยความไว้ใจ เศกขระจึงถูกฆ่าตายอยู่บนเขานั้นเอง
ขณะนั้นมีการรุกรานจากประเทศอังกฤษ ชาวเมืองทิพย์ไม่สามารถต่อสู้ได้ เมืองทิพย์ต้องตกเป็นของฝรั่ง ส่วนตองนวล เอาตัวรอดด้วยการเข้ากับฝรั่ง ถึงขนาดยอมเป็นเมียนายฮาร์ท แม่ทัพฝรั่ง หวังจะให้ตองแปงเป็นเจ้าหลวง แต่ผิดคาด ฝรั่งรังเกียจตองแปง ที่ชอบทำตัวกักขฬะใส่ฝรั่ง เลยแต่งตั้งครองภพให้เป็นเจ้าหลวงแทน โดยให้แต่งงานกับทองพญา ตองแปงโกรธมาก ชักดาบจะฟันฝรั่ง เลยถูกรุมยิงตาย ตองนวลช็อคสุดขีด จนสลบเหมือดไป
เจ้าอนัญทิพย์ ม่านฟ้า ปิ่นมณี และเรณุมาศ ถูกกวาดต้อนไปเป็นเชลยที่อินเดีย ปิ่นมณีไม่สนใจอะไร ขอแค่ได้ใช้ชีวิตแบบมีความสุขก็พอ ในขณะที่อนัญทิพย์ไม่สามารถตัดใจได้ วันหนึ่ง บัวไหล นางข้าไทคนสนิท ได้ตายลง เนื่องจากโรคชรา กอปรกับเป็นวัณโรค ก่อนตาย บัวไหลขอร้องว่าอยากกลับเมืองทิพย์ อนัญทิพย์รับปากบัวไหล จึงได้นำเถ้ากระดูกของบัวไหลไปเมืองทิพย์ด้วย
ที่เมืองทิพย์ อนัญทิพย์พบว่า คุ้มหลวงกลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวไปแล้ว กู่ (สุสาน) เจ้าหลวงปิตุลา ผู้เป็นพ่อ กลายเป็นบ้านพักผู้ว่าการไปแล้ว อนัญทิพย์เศร้าโศกมาก อนัญทิพย์ได้พบริมบึง และเครืออร ปรับทุกข์กันตามประสาคนแก่ ได้รู้ว่า ครองภพถูกปลดแล้ว ได้ออกไปอยู่กินแบบชาวบ้านกับทองพญา ยุครุ่งเรืองของเมืองทิพย์ จบไปแล้ว
อนัญทิพย์ไปที่หอคำ หอคำขณะนั้นกลายเป็นพิพิธภัณฑ์ไปแล้ว ชุดเจ้าหลวง ชุดพระมหาเทวี มงกุฎพระมหาเทวีถูกเก็บไว้ในตู้ อนัญทิพย์ได้พบผู้หญิงบ้าคนหนึ่ง ผู้หญิงคนนั้นคือตองนวล ที่เสียลูกชายไป จึงเสียสติกลายเป็นคนบ้านับแต่นั้น เที่ยวเดินเพ่นพ่านอยู่ในบริเวณคุ้มหลวงอยู่อย่างนั้น
ในคืนนั้น อนัญทิพย์แอบลอบเข้าไปในหอคำ เอาชุดเจ้าหลวงของเมืองคุ้มออกมานั่งกอดอยู่บนตั่งทอง แล้วก็ค่อย ๆ หายใจอ่อนแรงลง และตายอยู่บนตั่งทองนั้นเอง
