ปลายรัชสมัย สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ แห่งกรุงศรีอยุธยา เมื่อ แสน (พระเอก) อายุได้ 8 ขวบ ออกหลวงพิชิตบรเทศ (หรือหลวงนายสิทธิ์) พ่อของแสนพาแสนเข้าถวายตัวเป็นมหาดเล็ก ของพระองค์ท่าน และพระองค์ท่านได้พระราชทานแสนให้เป็นมหาดเล็กของ สมเด็จพระมหาอุปราชเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ และแสนเป็นที่เอ็นดูและโปรดปรานของท่านยิ่งนัก การได้เข้าขบวนแห่พิธีอุปราชาภิเษกนำพาให้แสนได้พบกับ เรณูนวล (นางเอก) สาวรุ่นที่สวยมาก…
ราชนิกูลหนุ่มผู้มีควาู้มหยิ่งผยองและรักศักดิ์ศรีอยู่ในสายเลือด กับเรื่องราวความรักความผูกพันกับหญิงสาวชาวบ้าน ที่เติบโตมาด้วยกัน หากแต่ด้วยอนาคตและหน้าที่ ทำให้ต้องห่างเหิน นำมาซึ่งความไม่เข้าใจกัน เขาจะทำอย่างไร เพื่อเรียกความรู้สึกเก่าๆกลับคืนมา...จากเธอ ม.จ.จอมเทพ จตุพล อดีตนายทหารนักบินกองทัพอากาศไทย ประสบอุบัติเหตุเครื่องบินตกจนลูกน้องคนสนิทเสียชีวิต จอมเทพเสียใจมากและโทษว่าเป็นความผิดของตัวเอง จึงละทิ้งทุกอย่างออกเดินทางท่องเที่ยวอย่างไร้จุดหมาย จนพบรักกับสาวชาวไร่คนหนึ่งชื่อกาหลง ทั้งสองตกลงใช้ชีวิตคู่แบบชาวบ้านธรรมดา โดยไม่มีใครรู้ฐานะที่แท้จริงของจอมเทพ ทั้ง สองมีลูกชายด้วยกันชื่อเหินฟ้า ซึ่งไม่รู้ถึงยศถาบรรดาศักดิ์ของพ่อเช่นกัน…
เมษายน 2312 อยุธยาล่มแล้ว ทั้งเมืองถูกเผาผลาญด้วยน้ำมือศัตรู กองเกวียนขบวนหนึ่งมุ่งออกจากประตูเมือง มุ่งไปยังดินแดนที่ปลอดภัยเพื่อเก็บสมบัติของแผ่นดิน แก้วแหวน เงินทอง มหาศาล ถูกขนเข้าไปเก็บในถ้ำ นอกจาก เจ้าพระยาเสนาบดีกลาโหม ยังมี ราชครูโหรหลวง นางกำนัน 4 คน นางเพ็ง, นางเพียน, ขุนพิทักษ์…
พลเอกสุดเขต รัตนชาติพัลลภ (เกรียงไกร อุณหะนันท์) พบว่าเด็กหญิงขายหนังสือพิมพ์ ณ สี่แยกแห่งหนึ่งที่มาเป็นลม ล้มอยู่ข้างรถ คือ หลานที่เกิดจากลูกสาวของสมใจ (ปวีณา ชารีฟสกุล) เมียคนใช้ของตนที่หนีออกจากบ้านไปเมื่อกว่า 30 ปีมาแล้ว สุดเขตจะเอาหลานมาเลี้ยง แต่สมใจไม่ยอม ท่านจึงให้เพ็ญพักตร์ (เมทินี กิ่งโพยม)…
พจมาน เด็กสาวผู้มีความหยิ่งในศักดิ์ศรีและชาติกำเนิดของตน แม้จะเป็นเพียงสามัญชนคนธรรมดาก็ตาม เธอจำเป็นต้องจากบ้านสวนเดินทางเข้ากรุงเทพฯ เพื่อเรียนหนังสือต่อ ตามความประสงค์ของบิดาที่เขียนสั่งไว้ก่อนเสียชีวิต ให้พจมานไปอาศัยอยู่กับครอบครัวหม่อมพรรณราย ซึ่งเป็นลูกพี่ลูกน้องของพ่อที่บ้านทรายทอง เธอถูกกลั่นแกล้งตั้งแต่เข้ามาอยู่ โดยมีหม่อมแม่และคุณหญิงเล็กน้องสาวของชายกลาง รวมถึงคนรับใช้ทุกคนในบ้านคอยแกล้งเธอ ชายกลางสงสาร และให้คุณหญิงใหญ่พี่สาวคนโตคอยช่วยเหลือ และพจมานก็คอยดูแลเอาใจใส่น้องชายคนเล็กของชายกลางที่เป็นง่อย เธอแสดงให้เห็นว่าเธอเป็นคนที่เข้มแข็งอดทนมีจิตใจที่ดีงาม จนสามารถเอาชนะใจของชายกลาง และอีกหลายๆ คน จนเป็นผลสำเร็จ จนทั้งคู่ก็ได้แต่งงานกันในที่สุด
จำเลยรัก เป็นเรื่องราวของความแค้นของ หฤษฎิ์ (ลิขิต เอกมมคล) พี่ชายที่ต้องสูญเสียน้องชายไปเพราะความรักศันสนีย์ เขาโกรธแค้นหญิงสาวต้นเหตุ ถึงกับจับตัวมาลงโทษเพื่อให้หายแค้น แต่ไม่รู้ว่าจับมาผิดคน ไปจับโศรยา (สาวิตรี สามิภักดิ์) แทน และเมื่อเขารู้ความจริงทั้งหมดแล้ว เขาจะทำอย่างไรต่อไป เมื่อศันสนีย์ก็มาหว่านเสน่ห์และเข้าใจว่าหฤษฎิ์ต้องการที่จะแต่งงานกับเธอ นักแสดงละคร จำเลยรัก ลิขิต เอกมงคล…